Codziennie sięgają po nią miliony ludzi na całym świecie. Głównie z powodu właściwości pobudzających, ale wielu ceni również jej smak i aromat. Jednak mało kto zastanawia się, co jeszcze daje nam kawa.

Czy jest kaloryczna? Jaki jest jej skład? Czy poza pobudzeniem w jakikolwiek sposób wpływa na zdrowie? To działanie pozytywne czy negatywne?

Jeśli jesteś fanem kawy i chcesz wiedzieć o niej więcej, artykuł ci w tym pomoże. Natomiast jeśli jesteś zagorzałym przeciwnikiem tego napoju, może po lekturze zmienisz zdanie. Tak czy inaczej, dzisiaj zajmujemy się kawą.

To co, zaczynamy?

Kawa o poranku

Dla wielu z nas poranek bez kawy jest czymś niewyobrażalnym. W końcu dodaje ona energii i pozwala lepiej wejść w dzień. Mimo że ten poranny rytuał sam w sobie nie jest zły, w niektórych przypadkach może mieć negatywny wpływ na zdrowie.

Po pierwsze — picie kawy na czczo jest niewskazane. Dlaczego? Ponieważ w ten sposób zwiększasz produkcję kwasów żołądkowych, co finalnie może skończyć się podrażnieniem ścian żołądka.

To jeszcze nie wszystko.

Kawa na czczo czasem powoduje napady głodu, przez co później jesz więcej, niż w rzeczywistości potrzebuje twój organizm. Chyba nie musimy tłumaczyć, dlaczego taka praktyka prowadzi do nadmiaru tkanki tłuszczowej, a w finalnym rozrachunku — do otyłości.

Po drugie — kawa może zaburzać działanie leków, a wiele z nich przyjmujemy właśnie o poranku. Unikniesz tego ryzyka, jeśli między spożyciem jednego i drugiego zastosujesz ok. 2-godzinny odstęp czasowy.

Kawa a właściwości prozdrowotne

Mimo że przeciwnicy tego napoju uważają, iż jest niezdrowy, w rzeczywistości wpływa pozytywnie na organizm na wiele sposobów.

Oto najważniejsze prozdrowotne właściwości kawy:

• zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.,
• obniża ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych,
• przeciwdziała rozwojowi raka wątroby czy endometrium,
• poprawia układ kostny w okresie przedmenopauzalnym,
• polepsza gęstość mineralną kości, dzięki czemu obniża ryzyko zachorowania na osteoporozę,
• wzmacnia koncentrację,
• zwiększa wydolność fizyczną.

Sposób przygotowania ma znaczenie

Wiedz, że nie każda kawa jest sobie równa. Jeśli zależy ci na najzdrowszej wersji, zaparzaj ją w ekspresie i pij bez cukru i bez mleka.

Cukier, a tym bardziej syropy smakowe (glukozowo-fruktozowe) znacznie zwiększają kaloryczność napoju, co może przyczynić się do odkładania tkanki tłuszczowej. Ponadto spożycie takiej wersji kawy raptownie podniesie poziom glukozy we krwi, z czym później walczy trzustka. To ryzykowne przede wszystkim dla tych, którzy borykają się z cukrzycą bądź insulinoopornością.

Znowu mleko lub (co gorsza) bita śmietana jako dodatek do kawy sprawia, że napój dostarczy organizmowi również nasyconych kwasów tłuszczowych. Podnoszą one poziom cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu).

Kilka słów o kofeinie

Główny stymulant kawy, czyli kofeina, to substancja uzależniająca. Jeśli regularnie pijesz ten napój i nagle zdecydujesz się z niego zrezygnować, przygotuj się na pewne skutki uboczne.

Najpopularniejsze z nich to:

• ból głowy,
• drażliwość,
• nadpobudliwość,
• problemy z koncentracją.

Przesada w drugą stronę też jest niezdrowa. Kofeina to stymulant, który w dużych dawkach może nawet zabić (jednak aby do tego doszło, trzeba by przyjąć jej naprawdę dużo). Wśród najpopularniejszych objawów zbyt dużej podaży tej substancji wymieniamy:

• nadmierne pobudzenie psychoruchowe,
• zaburzenie pracy serca,
• bardzo częste wydalanie moczu.

Dlatego wiedz, że kawa jest najlepsza w umiarkowanych ilościach. Obserwuj, jak twój organizm reaguje po jej spożyciu, ponieważ każdy człowiek ma inną tolerancję na kofeinę. Niektórym wystarczy mała dawka, aby wyraźnie wzrósł rytm serca i pobudzenie.

Jednak z czasem organizm uodparnia się na działanie tego stymulantu. Właśnie dlatego ludzie często pijący kawę nie czują jej efektu tak wyraźnie, jak ci, którzy spożywają ją sporadycznie.

Kawa niejedno ma imię

Istnieje wiele przepisów na kawę, a dodatków do niej jest całe mnóstwo. Poza zwykłym czarnym napojem masz do wyboru m.in. cappuccino, caffe latte i wiele innych. To właśnie od rodzaju zależą proporcje mleka, kawy i dodatków (np. śmietany).

Co więcej, w kawiarniach coraz częściej pojawiają się warianty wegańskie, które zamiast mleka krowiego wykorzystują napoje roślinne.
Kawę znajdziesz także w przepisach kuchennych. Występuje jako składnik sosów, słodkich kremów, marynat czy chociażby lodów i różnych ciast (najpopularniejszy przykład to tiramisu).

Wartości odżywcze kawy

Kawa bez dodatków to napój wyjątkowo lekki w rozumieniu energetycznym, ponieważ posiada zaledwie 2 kcal w 100 g. Wynika to z niemal całkowitego braku makroskładników. Natomiast (o czym zaraz się przekonasz) kawa posiada sporo dobrych dla organizmu minerałów.

W takim razie co dokładnie znajdziesz w tym napoju?

Wartość odżywcza w 100 g produktu przedstawia się następująco:

• kaloryczność: 2 kcal,
• białko: 0,2 g,
• tłuszcze: 0 g,
• węglowodany: 0,3 g,
• błonnik: 0 g.

Jeśli zaś chodzi o minerały, w tej samej ilości kawy znajdziesz:

• cynk: 0,07 mg,
• fosfor: 11 mg,
• magnez: 12 mg,
• mangan: 0,05 mg,
• miedź: 0,05 mg,
• potas: 126 mg,
• sód: 14 mg,
• wapń: 9 mg,
• żelazo: 0,2 mg.
  

Są też śladowe ilości witamin:

• niacyna: 0,7 mg,
• ryboflawina: 0,01 mg.

Czy warto pić kawę? Podsumowanie

Jak się okazuje, kawa ma wiele zalet. Nie tylko pobudza, ale również zwiększa wydajność sportowców oraz przeciwdziała rozwojowi wielu chorób. Ponadto sama w sobie jest niskokaloryczna, więc nie ma ryzyka, że ktoś od niej przytyje. Potrzebujesz indywidualnej diety online?

A może chcesz skorzystać z – Kalkulator BMI?

Jednak z drugiej strony zwróć uwagę na uzależniające właściwości kofeiny i fakt, że kawa na czczo i mieszana z lekami może wywoływać skutki uboczne. Zaś jej różne odmiany z mlekiem, cukrem i śmietaną nie są już tak niskokaloryczne.
Mimo to w finalnym rozrachunku ma o wiele więcej zalet, niż wad.

Bibliografia

• Alicandro G., Tavani A., La Vecchia C., Coffee and cancer risk: a summary overview, „European Journal of Cancer Prevention” 2017, 26(5), 424–432.
• Baspinar B., Eskici G., Ozcelik A.O., How coffee affects metabolic syndrome and its components, „Food & Function” 2017, 8(6), 2089–2101.
• Cappelletti S. et al., Caffeine: cognitive and physical performance enhancer or psychoactive drug?, „Current Neuropharmacology” 2015, 13(1), 71–88.
• Chang H.C. et al., Does coffee drinking have beneficial effects on bone health of Taiwanese adults? A longitudinal study, „BMC Public Health” 2018, 18(1), 1273.
• Mirmiran P. et al., Long-term effects of coffee and caffeine intake on the risk of pre-diabetes and type 2 diabetes: Findings from a population with low coffee consumption, „Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases” 2018, 28(12), 1261–1266.
• Normy żywienia dla populacji Polski, pod red. Jarosza M., Warszawa 2017.
• Sharif K. et al., Coffee and autoimmunity: More than a mere hot beverage!, „Autoimmunity Reviews” 2017, 16(7), 712–721.